چند نکته در مورد چهارشنبه سوری

• ایرانیان پیش از هجوم اعراب روز هفته نداشته اند و هر روز از ماه نام خاص خود را داشته است(واژه شنبه تازی است)

• چهارشنبه در روز شماری تازیان روزی نحس و نامبارک است.

• ابوجعفر نرشحی مورخ قرن سوم هجری می گوید

:"...وچون امیر سدید منصور بن نوح به ملک نشست اندر ماه شوال سال سیصد و پنجاه به جوی مولیان، فرمود تا آن سرای را بار دیگر عمارت کردند و هر چه هلاک و ضایع شده بود بهتر از آن حاصل کردند. آنگاه امیر سدید به سرای بنشست و هنوز سال تمام نشده بود که چون جشن سوری چنانکه از عادات قدیم است، آتشی عظیم افروختند.پاره ای از آن به جست و سقف سرای در گرفت و دیگر باره جمله سرای بسوخت و امیر سدید هم در شب به جوی مولیان رفت..."

نوشته ابوجعفر نرشحی نشان دهنده دو نکته است:

1. جشن سوری سنتی قدیمی است(قبل از هجوم اعراب)
   
2. این جشن در نزدیکی سال نو برگزار می شده است.
   

در فرهنگ و آیین زرتشت گفته می شود که که در روز 26 اسفند امروزی(روز اول پنجه) فروهرها از جایگاه اصلیشان در آسمان به خانه خود فرود می آیند(بدون شک مناسبت خانه تکانی هم همین است)که یکی از سنتهای مرسوم در این روز در بین زرتشتیان برافروختن آتش در بام خانه هاست(به نشانه شادمانی و ستایش اهورامزدا)

در ایران باستان هر سال به 12 ماه 30 روزه تقسیم می شده است و چون سال 365 روز است 5 روز هم در آخر سال در نظر گرفته می شده که پنجه دزدیده شده یا پنجه کوچک نامیده می شده است(به نوشته گفته اوستا انسان از 5 نیروی مینویی پدید آمده است )
بنابر این می توان حدس زد که جشن سوری به احتمال زیاد در روز اول این پنجه بوده است

اما چه شد که این روز سر از چهار شنبه در آورد؟
گفته می شود که مختار (سردار عرب)،هنگامی که از زندان آزاد شد(بعد از حادثه کربلا)به خون خواهی حسین قیام کردو برای اینکه موافق و مخالف را از هم تشخیص دهد به شیعیان گفت که بر بام خانه های خود آتش روشن کنند و این شب مصادف بود با چهارشنبه آخر سال!
نمی دانم این نتیجه گیری چقدر می تواند درست باشد ،ولی ممنون خواهم شد اگر منبع بهتری سراغ دارید به من معرفی کنید.
--------------------
برخی از منابعی که برای ایم مطلب به آنها مراجعه کرده ام:

1. جشن های ایرانی نوشته دکتر پرویز رجبی
2. گاه شماری و جشن های ایران باستان نوشته هاشم رضی
3. آثارالباقبه : نوشته ابوریحان بیرونی -ترجمه اکبر دانا سرشت
4. نوروز جمشید نوشته دکتر جواد برومند